Na pewno zdarzyło Ci się przeglądać zarówno proste i intuicyjne strony internetowe, jak i takie, które zaprojektowane były fatalnie. Na czym polega różnica między nimi, poza tym, że korzystanie z tej drugiej wywołuje frustrację? Na znajomości zasad UX (User Experience), czyli czynników, które wpływają na końcowe wrażenia użytkownika. Zacznijmy zatem od podstaw i przyjrzymy się 10 heurystykom Nielsena. Ich znajomość pomoże Ci projektować interfejsy spełniające oczekiwania użytkowników i eliminować błędy, zanim te staną się problemem.
Czym są heurystyki Nielsena?
Jacob Nielsen to światowej sławy specjalista w dziedzinie UX i usability. Jeszcze w latach 90. XX wieku opracował zestaw 10 heurystyk, które stanowią fundament w procesie projektowania i ewaluacji aplikacji i stron internetowych. Celem tych heurystyk jest tworzenie produktów, których design jest intuicyjny, funkcjonalny i zachęcający do interakcji. Pozostają one aktualne do dziś, choć internet niesamowicie się przez ten czas zmienił. W czym tkwi sekret ich ponadczasowości? Przyjrzymy się każdej z tych zasad.
1. Widoczny status systemu
W pierwszej kolejności Nielsen sugeruje, aby na każdym widoku interfejsu informować użytkowników o ich statusie. Pozwala to użytkownikom zaobserwować wynik poprzednich interakcji i zaplanować kolejne. Przewidywalność skutków akcji buduje zaufanie do systemu i marki.
Nawigacja okruszkowa na smyk.com zwana “breadcrumbs” na bieżąco informuje użytkownika o jego aktualnym położeniu w strukturze serwisu, co ułatwia orientację i poruszanie się.
Wskaźnik postępu w filmikach na YouTube w czasie rzeczywistym pokazuje, ile filmu zostało już obejrzane i ile pozostało do końca. Dzięki temu użytkownik rozumie aktualny stan odtwarzania i lepiej orientuje się w trakcie oglądania.
2. Zgodność systemu ze światem rzeczywistym
Druga zasada mówi, że system powinien być stworzony dla użytkowników i w języku użytkowników. Stosowanie się do konwencji ze świata rzeczywistego sprawia, że informacje pokazywane są w naturalny i logiczny sposób, dzięki czemu łatwiej jest nauczyć się i zapamiętać jak działa interfejs.
Ikony aplikacji w iPhonie, takie jak Notatnik, Ustawienia czy Muzyka używają intuicyjnych, zrozumiałych symboli, które odzwierciedlają rzeczywiste przedmioty i koncepcje, co ułatwia użytkownikom szybkie rozpoznanie i zrozumienie ich funkcji.
3. Kontrola i wolność użytkownika
Jeśli użytkownik ma się czuć komfortowo na stronie, powinien mieć możliwość łatwego i szybkiego wycofania się z procesu. Każdy może przecież zrobić coś przez pomyłkę lub zmienić zdanie, dlatego użytkownicy potrzebują wyraźnego wyjścia awaryjnego lub możliwości wycofania się z sytuacji. Zwiększa to ich poczucie kontroli i zapobiega sytuacjom takim jak utknięcie na stronie (i konsekwencji najpewniej jej porzucenie).
Dzięki opcji „Cofnij”, użytkownik aplikacji Google może szybko i łatwo naprawić swój błąd. Nie musi w tym celu szukać skomplikowanych rozwiązań, co poprawia ogólne doświadczenie i zadowolenie z korzystania z systemu.
Opcja anulowania subskrypcji na platformie streamingowej Max daje użytkownikom możliwość łatwego wycofania się z usługi, jeśli zdecydują, że nie chcą już z niej korzystać. Zapewnia im to pełną kontrolę nad subskrypcjami i decyzjami dotyczącymi płatności.
4. Spójność i standardy
Jacob Nielsen wielokrotnie podkreślał, że użytkownicy spędzają większość czasu na innych stronach niż twoja. Choć wydaje się to oczywiste, nie należy bagatelizować tej obserwacji. Nielsen słusznie zauważył, że użytkownicy wolą, aby system działał w taki sam sposób, jak systemy, które już znają. Powinniśmy zatem:
- projektować według wzorców, do których użytkownicy są przyzwyczajeni,
- zachowywać konsekwencję w projekcie interfejsu,
- unikać dezorientujących niespójności.
Ogólnie należy dążyć do tego, aby projekt był przyjazny, niewymagający i intuicyjny dla użytkowników.
Powszechnie przyjęte jest, że niebieski, podkreślony tekst wskazuje, że element jest klikalny. Jeśli zamiast tego zastosujesz inny sposób oznaczania linków, ryzykujesz, że użytkownik nie zrozumie twoich intencji.
Lilou.pl korzysta z powszechnie rozpoznawalnych symboli-ikonek takich jak lupa (wyszukiwanie), koszyk (koszyk zakupowy) oraz ikona osoby (konto użytkownika). Są one zgodne z oczekiwaniami użytkowników, dzięki czemu ułatwiają nawigację i poprawiają intuicyjność interfejsu.
5. Zapobieganie błędom
System powinien być zaprojektowany tak, aby minimalizować możliwość popełnienia błędów przez użytkowników. Istotne jest, aby stosować wzorce projektowe, które komunikują, jak działają, zachęcają do dwukrotnego sprawdzenia przed dokonaniem nieodwracalnych zmian i ostrzegają przed potencjalnymi błędami.
Komunikat o nieprawidłowym formacie e-maila w formularzu ostrzega użytkownika o błędzie, zanim formularz zostanie wysłany, co pozwala na szybkie poprawienie problemu i zapobiega potencjalnym komplikacjom wynikającym z podania nieprawidłowych danych.
Jeśli korzystasz z Google Kalendarza, na pewno kojarzysz sugestie “good default”. Są to rozsądne, domyślne ustawienia, takie jak predefiniowane opcje powtarzalności wydarzeń (np. codziennie, co tydzień). Pomaga one użytkownikom unikać pomyłek w datach lub godzinach. Typowe, łatwe do wyboru opcje znacząco minimalizują ryzyko wprowadzenia niepoprawnych informacji.
6. Pokazanie zamiast zmuszanie do pamiętania
Korzystanie z systemu będzie dużo łatwiejsze, gdy potrzebne funkcje i opcje będą widoczne i dostępne. Użytkownicy nie powinni być zmuszeni do zapamiętywania informacji z jednej części interfejsu, aby skorzystać z innej. Jeśli postępujesz odwrotnie, zmuszasz ich do większego wysiłku i niepotrzebnie obciążasz ich pamięć krótkotrwałą. Użyteczność systemu wyłącznie na tym traci.
Sekcja „Ostatnio oglądane” na Zalando.pl prezentuje użytkownikom produkty, które ostatnio ich zainteresowały . Dzięki temu nie muszą pamiętać ich nazw, kategorii i innych szczegółów, co zmniejsza obciążenie pamięci krótkotrwałej i ułatwia kontynuowanie zakupów.
7. Elastyczność i efektywność użytkowania
System powinien umożliwiać zaawansowanym użytkownikom korzystanie ze skrótów i akceleratorów. Przyspiesza to nawigację i osiąganie celów, jednocześnie zachowując łatwość obsługi dla początkujących.
Skróty klawiszowe w narzędziu Figma umożliwiają doświadczonym użytkownikom szybsze wykonywanie działań i bardziej zaawansowaną nawigację, co pozwala na efektywniejszą pracę i przyspiesza proces projektowania.
8. Estetyczny i minimalistyczny design
Kolejnym istotnym elementem jest przejrzysty i prosty design. Interfejs nie powinien być przeładowany informacjami. Uwagę użytkownika należy skupić na istotnych informacjach dotyczących bieżących akcji.
Układ strony Google jest wybitnie prosty. Ekran główny składa się głównie z logo, paska wyszukiwania i kilku kluczowych przycisków. Minimalizuje to bałagan i koncentruje uwagę użytkowników na głównej funkcji wyszukiwania.
9. Pomoc przy rozwiązaniu błędów i problemów
Komunikaty o błędach mogą wywoływać frustrację, dlatego powinny być jasne, zrozumiałe i oferować konkretne rozwiązania. Ważne jest, aby dokładnie wskazywały, co poszło nie tak oraz jak użytkownik może naprawić problem.
Tradycyjne oznaczenia błędów, takie jak pogrubiony czerwony tekst czy wyróżnienia graficzne efektywnie przyciągają uwagę użytkownika, umożliwiając szybkie zidentyfikowanie i zrozumienie problemu.
Komunikat o błędzie 404 na stronie lego.pl unika używania niejasnych kodów błędów lub skrótów. Zamiast tego przedstawia prosty, zrozumiały komunikat („Nie możemy znaleźć tej strony”) oraz oferuje przycisk powrotu do strony głównej, pomagając użytkownikowi w szybkim rozwiązaniu problemu i dalszym poruszaniu się po stronie.
10. Dostępna pomoc i dokumentacja
System powinien oferować łatwo dostępną i pomocną dokumentację, która jest zwięzła, łatwa do przeszukiwania i skupiona na zadaniach użytkownika. Sama dokumentacja musi dostarczać jasnych instrukcji, umożliwiając szybkie znalezienie potrzebnych informacji.
Umieszczenie w stopce strony linku do strony pomocy z najczęściej zadawanymi pytaniami (FAQ) na carrefour.pl zapewnia użytkownikom łatwy dostęp do wsparcia, gdy napotkają problemy lub mają pytania. Dobra dokumentacja, dostępna w intuicyjnym miejscu pomaga użytkownikom szybko znaleźć potrzebne informacje, co poprawia ich doświadczenie i skuteczność korzystania z serwisu.
Dowiedz się, co to jest Cumulative Layout Shift (CLS) i jak wpływa na doświadczenie użytkownika.
Maria Antoniewicz
Web Analyst
Od heurystyk do analizy heurystycznej i kompleksowych audytów UX
Po zapoznaniu się ze wszystkimi 10 heurystykami najpewniej domyślasz się, dlaczego pozostają aktualne mimo upływu lat. Po prostu dotyczą one fundamentalnych aspektów projektowania interfejsów i odwołują się do podstawowych potrzeb użytkowników. Ponadto nie są to sztywne reguły, tylko zbiór wskazówek, które można adaptować do różnych scenariuszy. To właśnie dzięki temu heurystyki Nielsena znajdują zastosowanie zarówno w prostych aplikacjach, jak i złożonych interfejsach.
Sprawdź nasz artykuł o Prawach UX i zacznij projektować lepsze interfejsy!
Analiza heurystyczna to bezcenny punkt wyjścia do dalszej pracy nad analizą użyteczności serwisu. Pozwala zdiagnozować podstawowe błędy i utrudnienia, na jakie może natknąć się użytkownik, a skuteczność tej metody została udowodniona w niezliczonych projektach realizowanych przez dekady.
Rzecz jasna nie jest to jedyny element audytu UX. Przygotowując analizy dla naszych klientów, dodatkowo wdrażamy między innymi następujące działania:
- Wędrówka poznawcza
- Badanie ankietowe i analiza potrzeb Klienta ( persona w UX design)
- Analiza szybkości strony
- Analiza wersji mobile oraz desktop
- Analiza danych analitycznych
- Analiza UX writingu
- Analiza architektury informacji oraz komunikacji po zakupowej z klientem
Sprawdź, czym są deceptive design i dark patterns w UX.
Ostatecznie zakres audytu zależy jednak od indywidualnych potrzeb klienta. Dlatego, jeśli chcesz, aby Twoja strona była prosta i intuicyjna, a użytkownicy bez żadnych przeszkód wykonywali działania, na których Ci zależy, skontaktuj się z nami! Przygotujemy dla Ciebie kompleksowy audyt UX, z którego dowiesz się, jakie zmiany warto wdrożyć w witrynie, aby zwiększyć jej potencjał sprzedażowy.
Zastanawiasz się, czy tekst na buttonie ma znaczenie? Dowiedz się, jak może wpłynąć na Twoje wyniki.
